Social Experiments

Vier weken sinds mijn laatste blog en ten minste stof om vier uur over te praten. Een bezoek aan het zuiden van het land en afgelopen week bezoek uit Nederland resulteerde in vele ontmoetingen met vele mensen. En ik waarschuw je: ik heb ook bijna vier A4’tjes volgetypt.

Allereerst mijn vakantie naar het zuiden! Ik kreeg al de opmerking “jij gaat op vakantie op vakantie” maar ik kan je verzekeren: zolang ik hier op kantoor zit, heb ik toch echt geen vakantie! Het was echter hoog tijd voor een “break” dus toen ik werd uitgenodigd voor een reis zei ik geen nee!
Het reisgezelschap was een groep van 30 mensen die elkaar niet kenden maar allemaal hadden gereageerd op de oproep van een vriend van me die zei: “Ik wil graag op vakantie met een groep mensen die geinteresseerd is in architectuur/design. De bestemming is Auroville en omstreken en als je zin hebt om mee te gaan, laat het me weten.” Dit resulteerde in een gezelschap bestaande uit 30 architecten, ontwerpers en een verdwaalde ondernemer die met zijn vrouw-architect mee kwam.
De reis begon in Chennai (ookwel Madras genoemd, die van de kip), een miljoenenstad waar de groep zich verzamelde. Ik was blij dat ik een vlucht had geboekt, want 38 uur in de trein zitten, zoals een aantal andere Ahmedavadi’s, daar had ik toch geen zin in.
Omdat ik wat eerder aankwam had ik de tijd om in mijn eentje de stad te verkennen. Met een taxi zo die meer weghad van een koekblik op wielen dan een auto scheurde ik door de stad richting het centrum. Daar begon ik aan een lange wandeling door het ouderwetse “George Town” met een grid van straatjes waarbij iedere lijn zijn eigen specialiteit heeft: een straat vol groenten en fruit, een straat vol kleding, een straat vol winkels die allemaal trouwkaarten verkopen, enz. Er scheen ook een fort te zijn, maar om de een of andere reden kon ik de ingang niet vinden dus dat heb ik laten schieten.
‘s Avonds (vijf uur later dan gepland) kwamen vijf andere afgepijgerde reizigers de trein uitgerold, blij met de hotelkamers die ik ondertussen gereserveerd had. Een van hen, een vriendin van me, was jarig om middernacht, maar daar kwam ik zo laat achter dat ik geen taart meer kon regelen. Ik heb dus maar wat mini gebakjes gekocht op het station en was ons pap zijn militaire dril (“neem altijd een kaars mee in je rugzak!”) dankbaar zodat de jarige toch nog ten minste één kaars uit kon blazen.
De volgende dag een verse start waarbij we de helft van de groep op het station ontmoette en direct in de bestelde bus verdwenen. De bus liet ons echter instappen op een “verboden stil te staan” stuk weg en nog voor we vertrokken waren, waren we in discussie met de Madrasi politie over de hoogte van de omkoping (en tijdens deze discussie stonden we natuurlijk de hele tijd stil op het verboden-stil-te-staan stuk weg). Omgekocht, vertrokken, en direct vast in het verkeer omdat er in Chennai een soort Amsterdamse Noord-Zuid lijn wordt aangelegd, welke behoorlijk veel overlast geeft omdat men nog nooit van fasering heeft gehoord en er over het gehele traject van 20 km lang mensen met een spade in hun hand staan. De “goede start” was compleet toen we – na het ophalen van de andere helft van de groep op het vliegveld – direct weer staande werden gehouden door de politie omdat de buschauffeur geen uniform aanhad en we ABSOLUUT niet verder mochten rijden voordat hij zich had omgekleed.
Maar hierna waren we toch eindelijk op weg!

Het zuiden van India is zo anders dan het noorden: we reden langs de rijstvelden, hutjes van palmbladeren en muren met graffiti in het prachtig krullerige Tamil schrift. Langs vrouwen in de mooiste zijden sari’s en mannen in doti’s (een soort handdoek die de broek vervangt). Na een uitgebreide lunch waarbij we een voorstelrondje deden (en waarvan ik maar de helft van de namen kon onthouden, aangezien ik en het jarige meisje de enige twee westerlingen waren), gingen we op weg naar Mahabalipuram. Ja, spreek dat maar eens hardop uit zonder het op te lezen. Het duurde een week voordat ik dat zonder stotteren kon doen.
Hier vonden we enorme rotsen, een beetje à la Hunebed maar dan minstens 20 keer zo groot, verspreid over het landschap. Sommigen waren gebeeldhoud tot tempels, anderen waren uitgehold tot tempels, allemaal honderden jaren oud uit de tijd dat M-puram een van de welvarendste steden van India was.
Hoogtepunt was de “shore temple” op het strand, welke er in het licht van de ondergaande zon bijna magisch uitzag.
Toen het inmiddels donker was kwamen we aan in Auroville, waar we de rest van de week zouden verblijven. De bus stopte en ik dacht dat de chauffeur moest plassen ofzo, aangezien we in the middle of nowhere waren beland, maar er werd mij verteld dat we onze bestemming bereikt hadden. In het pikkedonker sleepten we onze tassen over een zandpad het bos in, waar we (godzijdank) na een tijdje licht zagen branden.
In een soort Centre Parcs achtige omgeving met palmbomen en vijvertjes stonden hutten met daken van palmbladeren en houten laddertjes om naar binnen te klimmen om vervolgens onder je muskietennet te kruipen. De douches waren open naar de lucht toe met een palmplant in de hoek en je verfriste jezelf hier in het gezelschap van de kikkers op de douchekop. “Rève” was de plek waar wij de rest van de week zouden dromen.

De volgende dag kwam de zon op in Auroville, een plek die uniek is in de wereld en waar ik toch wat uitwijding over moet geven voor ik verder ga met mijn verhaal.

In de jaren ’70 besloot een oude Franse dame om samen met een Indiase Yoga expert een nieuwe samenleving te bouwen in het zuiden van India. Deze dame, bekend als “De Moeder” had op haar 5e al “het licht” gezien en voelde zich “twee personen in een lichaam” met Sri Aurobindo, de yogi.
Ja, voor ons nuchtere Nederlanders is het misschien nogal “reiki-zeiki”, maar deze hippie versie van duo-penotti had de visie van een stad waar mensen van over heel de wereld samen zouden leven, één met de natuur en één met elkaar, op zoek naar hun innerlijke zelf. De hippies van het eerste uur kwamen van alle windstreken, brachten een handje aarde van hun eigen land mee en bouwden in de rode zandvlakten in Zuid India een “stad in het groen” door zo veel bomen en struiken te planten dat het tegenwoordig een bos is. In het centrum van de stad bouwden zij de “Matrimandir” met hun blote handen (en het duurde slechts 40 jaar om het te completeren!), een bouwwerk in de vorm van een enorme gouden bol waarbinnen de “ultieme meditatiekamer” zit. Inwoners van Auroville werken maar 5 uur per dag en vullen de andere 3 uur met “zelfverrijking”, zoals een baantje trekken in het zwembad, een yogales, etc.
Onder architecten en stedenbouwkundigen is Auroville erg beroemd omdat het een compleet gepland stedenbouwkundig plan heeft dat het heelal representeert en enorm veel unieke bouwwerken huisvest.
Auroville (letterlijk vertaald “de stad van de dageraad”) groeide echter niet zo snel als men had gehoopt en tegenwoordig zijn we nog amper bij het middaguur aanbeland: in plaats van een groene stad tref je een bos met hier en daar een huis of een voorziening, maar met zo’n 2000 inwoners kan men toch zeker spreken van een nederzetting.
De nationaliteit van de inwoners is zo’n 20% indiaas, een groot deel Fransen (Pondicherry, de dichtsbijzijnde stad was een Franse kolonie) en verder ongeveer gelijk verdeeld over alle nationaliteiten die men in Europa vindt. Dit is dan ook de enige plaats in India waar in plaats van de mond van de bevolking, die van mij openviel bij het zien van zo veel (gepensioneerde) witte mensen in India.

De week die we hier door hebben gebracht stond in het teken van “het doorgronden van Auroville” om te ontdekken wat de intenties waren en wat daar nu nog van leeft.
De organisator van de reis had enorm veel tijd en moeite geinvesteerd en we hadden iedere dag wel een afspraak bij een architect, een stedenbouwkundige, een bewoner, etc. die ons allen verrijkten met hun visie op Auroville.
We hadden voor de week bij drie verschillende verhuurbedrijven een varieteit aan brommers, motoren en motopeds gehuurd waarmee we ons door de “stad” (lees: bos) verplaatsten. Zo hebben we enorm veel unieke plekjes ontdekt: een bakkerij waar ze de lekkerste cakes bakken die ik ooit in India heb geproefd, een werkplaats waar ze zelf muziekinstrumenten maken en uitvinden, het “visitor’s centre” waar je je even in Europa waant met de vele kleine boutiques, een workshop waar gestampte aarde wordt omgevormd tot bakstenen die gebruikt zijn om de helft van de gebouwen in Auroville te bouwen, een enorme variatie aan villa’s bewoond door de gepensioneerde Europese elite, een tuin waar 10 jongeren samenwonen en bananen, papaya’s en ander groenten en fruit verbouwen met het afvalwater van de omliggende bebouwing, een resort met bungalows die eruit zien als japanse bouwwerken en een heleboel experimentele paviljoens, ooit deel van een expositie van alle nationaliteiten.
Maar het hoogtepunt was toch wel de Matrimandir: de grote gouden meditatietempel die, ook al geloof je allemaal niet in dat spirituele gedoe, toch iets met je doet.
Stel je een enorme gouden bol voor in het midden van prachtig onderhouden tuinen. In deze tuin staat een enorme Banyan boom, waarvan wordt gezegd dat dat de enige aanwezige boom was toen De Moeder de plek voor het eerst bezocht. (Een banyan laat wortels vanuit zijn takken omlaag groeien en zodra deze de grond raken wordt het een nieuwe boomstam. Een boom ziet er dus uit als een klein bos). Via de Banyan benader je de tempel, en het magische van alles is dat niemand ook maar het kleinste geluid maakt: spreken is absoluut verboden. Je gaat de gouden bol van onderen binnen en krijgt allemaal een paar witte sokken waarmee je over een met wit tapijt beklede rondlopende hellingbaan je weg maakt naar de “inner chamber”. Eenmaal in deze kamer ga je zitten op witte kussens waarna je blik wordt getrokken door het grote kristal in het midden van de kamer dat één zonnestraal, die door het dak naar binnen valt, breekt in een halo van licht dat de kamer doet oplichten. Twaalf minuten lang zit je daar en is het doodstil en ja, dat heeft gewoon iets magisch…

Maar wat is nu de conclusie van Auroville? Wat zou De Moeder denken als zij nu vanuit de hemel naar beneden kijkt? Ik denk persoonlijk dat ze een beetje teleurgesteld zou zijn. De visie van de samenleving waar mensen als één met de natuur leven, totaal zelfvoorzienend, is niet wat je vandaag de dag aantreft. Wat ik heb gezien is een luxe woonplaats voor rijke Europeanen die het in het Westen wel een beetje beu zijn met alle regeltjes en lekker in India 5 uur per dag komen werken en een beetje aan zwemmen en yoga doen. Hoe sustainable is het immers om afstanden af te leggen met een motor op benzine? (ik heb in de hele week één elektrische scooter gezien). En hoe zelfvoorzienend is het om wel je eigen moestuintje te hebben (ALS ze dat al hebben) maar de WC wel door de lokale bevolking schoon te laten maken? Hoe zie je in luxe villa’s met hekken omheind een samenleving die gaat onder het mom “alles is van iedereen”?
Maar vergeet ook niet De Moeder zelf: zij stond een samenleving voor waarin niemand een religie volgde. Maar hoe verklaar je dat het centrum van je stad een Mandir (= tempel) is? En waarom zie je in ieder gebouw een foto van De Moeder met bloemen eronder? (=Hindu gebruik).
Ik denk dat ik in een week tijd de initiele principes van Auroville goed begrijp, maar ook dat ik ze zeker niet overal terugzie.

Een ontzettend interessante week waarbij we tussen het kraken van de Casus Auroville door ook onze toeristenmomentjes hebben gepakt: pootjebaden op het strand, flaneren over de Franse Boulevards van Pondicherry, rondtouren op onze motopeds, foto’s maken van olifant Lakshmi die je zegent in ruil voor een paar roepies, heerlijk “seafood” verorberd en een onverwachte uitnodiging om een kijkje te nemen in het anders voor publiek gesloten huis van Sri Aurobindo.

Een weeklang proberen het sociale experiment dat Auroville heet te doorgronden in een groep van 30 elkaar onbekende mensen… wat op zichzelf ook een sociaal experiment is natuurlijk.

Een sociaal experiment van een heel ander kaliber was het voor een week samenwonen met mijn Nederlandse baas en collega die op “Business visit” kwamen. Aangezien ik boven het kantoor woon en het appartement groot genoeg is, mocht ik voor een week gastvrouw spelen en ik kan je vertellen, met name het delen van je badkamer met twee mannen is een uitdaging voor de huiselijke vrede.
Maar met meerdere blanke huidjes kun je ook nog eens een leuke truc uithalen, bijvoorbeeld één van de duurste hotels in de stad binnenlopen en gebruik maken van het zwembad door keihard te bluffen dat je in kamer 1103 logeert.
Een ouderwets Hollandse gezellige week, met twee harde en één zachte G, en inclusief zo’n 200 meegesmokkelde stroopwafels en 3 kilo kaas.

Inmiddels is de rust weer wedergekeerd en heb ik onder andere mijn badkamer weer voor mezelf, voorlopig even genoeg geexperimenteerd…